การศึกษายุทธศาสตร์

1. ความสำคัญของการค้าชายแดน

          การค้าของไทยในทศวรรษที่ผ่านมา มุ่งไปที่ตลาดสำคัญเพียงไม่กี่แห่ง ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น และสหภาพยุโรป ในปัจจุบันมีแนวโน้มชัดเจนว่าประเทศใกล้เคียงของประเทศไทยได้เปลี่ยนระบบการค้าเป็นการค้าเสรีมากขึ้น มีกำลังซื้อจากประชาชนมากขึ้น ได้แก่ กัมพูชา สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และสหภาพเมียนม่าร์  รวมทั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนตอนใต้ ซึ่งอยู่ในกลุ่มอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง หากประเทศไทยสามารถกำหนดยุทธศาสตร์ที่เหมาะสม มุ่งที่จะทำการค้ากับประเทศเหล่านี้ ก็จะเป็นประโยชน์กับเศรษฐกิจของประเทศไทยและประเทศเหล่านั้นด้วย

         ด้วยเล็งเห็นถึงความสำคัญนี้สถาบันยุทธศาสตร์การค้าจึงได้จัดจ้างผู้เชี่ยวชาญดำเนินการศึกษาเพื่อกำหนดยุทธศาสตร์การค้าชายแดน เพื่อประโยชน์ของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องการศึกษาครั้งนี้มีกำหนดเสร็จสิ้นในเดือนกรกฎาคม 2547

2.วัตถุประสงค์ของการศึกษา

2.1  เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันของการค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนในช่วง 10 ที่ผ่านมาของประเทศไทยกับกลุ่มประเทศ CLMV โดยเน้นการวิเคราะห์ถึงสาเหตุการขยายตัวของการค้าชายแดน

2.2  เพื่อศึกษาแนวคิดและแนวนโยบายด้านการเมือง แนวนโยบายและข้อตกลงเกี่ยวกับการค้าชายแดนของกลุ่มประเทศ CLMV และประเทศไทยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาว่ามีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ศึกษาสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบต่อการค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนของไทยกับกลุ่มประเทศ CLMV

2.3  เพื่อศึกษาอุปสรรคต่อการค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนของประเทศไทย เช่นนโยบาย กฎหมาย และกฎระเบียบที่มีผลต่อการจำกัดการค้า โดยเฉพาะสินค้าที่สำคัญที่เป็นผลประโยชน์ของไทย รวมทั้งการให้สิทธิพิเศษทางภาษี (GSP) แก่ประเทศในกลุ่ม CLMV รวมทั้งข้อตกลงระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง

2.4  เพื่อให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับยุทธศาสตร์การค้า ทั้งด้านสินค้าและบริการ และนำเสนอแนวทางที่จะสามารถเพิ่มพูนศักยภาพในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย กับประเทศในกลุ่มประเทศ CLMV ภายใต้ข้อจำกัดด้านการเมือง โดยแยกประเด็นข้อเสนอแนะเป็น 3 ด้าน ได้แก่

(1)   ทบทวนและประเมินแนวคิดหลักหรือยุทธศาสตร์การค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนในอดีตและปัจจุบันของรัฐบาลไทยและรัฐบาลในกลุ่ม CLMV ประเด็นการประเมินคือ แนวคิดและยุทธศาสตร์ มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ยุทธศาสตร์ของแต่ละประเทศมีความสอดคล้องหรือขัดแย้งกันอย่างไร นโยบายต่างๆ ของรัฐบาลไทยที่เกี่ยวข้องกับการค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนมีความสอดคล้องหรือขัดแย้งกันอย่างไร

(2)   เมื่อประเทศต่างๆ ใน CLMV ในกลุ่ม CLMV นำยุทธศาสตร์และนโยบายการค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนมาปฏิบัติก่อให้เกิดผลดีต่อการค้าและความเป็นอยู่ของประชากรในบริเวณชายแดนอย่างไร และมีจุดอ่อนอย่างไร

(3)   ข้อเสนอแนะยุทธศาสตร์การค้าของไทยโดยเสนอเป็นยุทธศาสตร์ทางเลือกอย่างน้อยสองยุทธศาสตร์ พร้อมทั้งประเมินความเป็นไปได้ของยุทธศาสตร์

2.5  เพื่อให้เกิดผลต่อการขยายปริมาณการค้าระหว่างประเทศ (ทั้งด้านการส่งออกและการนำเข้า) ในกลุ่มประเทศ CLMV ทั้งในระยะสั้น  และเกิดการขยายตัวของการค้าอย่างยั่งยืนในระยะกลางและระยะยาว